Dit stukje is voor al die mensen die zich tijdens keukentafelgesprekken, woontafels en andersoortige ontmoetingen met mensen van de gemeente laten wijsmaken dat ze moeten veranderen. Dat de overheid een stap terugdoet en dat u, burger, zich moet aanpassen aan de veranderende overheid. We hebben goed nieuws voor u: het is precies andersom. Alleen nog even ons College daarvan overtuigen.
Gemeenten hebben de mond vol van burgerparticipatie en in Meierijstad is dat niet anders. Meedoen, noemde de laatste Schijndelse wethouder die daarover ging dat. Anderen hebben het over de doe-democratie. Het suggereert dat het gaat over de handen uit de mouwen steken. In de optiek van de gemeente mag u gemeentelijke plantsoenen onderhouden, de boodschappen van de zorgbehoevende buurvrouw doen en bardiensten draaien in het buurthuis.
Het gemeentelijk beleid, dat doen de wethouders wel.
Van ons mag u ook druk in de weer zijn voor uw buren, de straat en de wijk. Sterker nog: we vinden het geweldig als mensen in straten en buurten verantwoordelijk willen zijn voor elkaar en voor de woonomgeving. Maar wat ons betreft mag u vooral blijven wie u bent. U moet zich helemaal niet aanpassen aan de participatiesamenleving. Welnee. De gemeente moet zich aanpassen aan u.
Decentralisaties
De afgelopen jaren hebben allerlei overheden, waaronder de gemeente, vastgesteld dat u zich vanwege de decentralisaties anders moet gaan gedragen. Die decentralisaties, dat zijn dus de taken die de gemeente kreeg op het gebied van werk, zorg en hulp aan de jeugd. Daarbij werd bijna als vanzelf bedacht dat burgers op al die gebieden meer verantwoordelijkheid moeten nemen. Zodra u hulp nodig heeft van de gemeente, is het tegenwoordig een reflex dat zo’n ambtenaar aan u vraagt wat u zelf kan.
Daarbij gaan gemeenten, ook die van ons, compleet voorbij aan één van de kerndoelstellingen van die decentralisaties. ‘Den Haag’ bedacht namelijk dat die decentralisaties hand in hand zouden gaan met democratisering. Met meer zeggenschap voor de burger. Meer invloed. Meer macht. Maar gemeenten maakten er ‘meer verantwoordelijkheid’ van.
Dat moesten we maar eens snel veranderen. Om te beginnen in Meierijstad.
De gemeente moet wat minder vaak vertellen wat u zelf kan en wat meer vragen wat u wenst. En samen met u bezien hoe uw wensen werkelijkheid kunnen worden. U wilt een crematorium in het buitengebied van Schijndel? Mooi. Dan gaan we met u bezien of dat kan zonder bewoners en gebruikers van dat buitengebied stikchagrijnig te maken. U wilt een lagere huur voor het voetbalveld in Olland? Mooi. Dan gaan we met u bezien of we die inkomsten kunnen missen en zo niet, hoe we dat oplossen. U wilt dat de gemeentelijke belastingen omlaag gaan? Mooi. Dan gaan we met u, in een zaaltje van het wijkcentrum, de begroting van de gemeente doornemen en bezien wat er anders kan of moet en wat niet. En als dat allemaal te complex of te abstract is, dan beginnen we met een begroting voor uw wijk of dorp.
Omgevingswet
De laatste jaren zijn ‘gewone mensen’ helemaal gek gemaakt met echte of vermeende veranderingen in de samenleving en dat zij zich daaraan moeten aanpassen. Waar het te weinig over ging is hoe de gemeente, met de wethouders voorop, zich moet aanpassen. Hoe ze u wat meer de baas moeten maken van uw leven. Samen met uw buurtgenoten.
De wettelijke mogelijkheden zijn er. Neem de Omgevingswet. De partijen achter ons College bedachten in hun coalitieakkoord dat ze u, de burger, gaan betrekken bij de inrichting van uw buurt, wijk en dorp. Dat is sympathiek, maar gaat voorbij aan de kern van die nieuwe wet. Die wet zegt namelijk dat u de gemeente gaat betrekken. U bent, met de rest van uw omgeving, binnen de grenzen van zogeheten omgevingsplannen, de baas. Hier geldt wat ook voor de decentralisaties geldt: de gemeente moet loslaten en u wordt, draagvlak creërend bij uw buurtgenoten, de baas.
U heeft er zin in, ontdekken we. De belangstelling om in te spreken tijdens avonden van de gemeenteraad of de raadssommissie is erg groot. Het is spijtig dat een enkel raadslid nog wat sputtert. We hoorden zelfs een pleidooi om u te beknotten, om strengere regels te stellen aan waar u het over mag hebben. Dat gaat niet gebeuren hoor. U moet gewoon komen zeggen wat u te zeggen hebt.
Meebeslissen
Als we nou eens afspreken dat u helemaal niet hoeft te veranderen. Als we nou eens afspreken dat u bent wie u bent en dat de overheid er voor u is. Zou dat niet helpen om een gemeente te ontwikkelen die echt dienstverlenend is? Die vragen stelt en oprecht luistert naar de antwoorden? En die samen met haar inwoners zoekt naar oplossingen en antwoorden voor dilemma’s, problemen en opgaven?
Wat we maar proberen te zeggen: u moet niet alleen meedoen, u moet ook en vooral meedenken, meepraten en meebeslissen. En eigenlijk zeggen we dit niet zozeer tegen u, maar tegen de raadsleden van de andere partijen in Meierijstad. En tegen de wethouders.
Want het zal vast aan ons liggen, we krijgen het maar niet uitgelegd. We krijgen maar niet uitgelegd dat ons College van goede wil is, maar tegelijkertijd zo ontzettend bevoogdend blijft. Steeds vergeet oprecht te luisteren. En los te laten. Beste burgemeester, wethouders en collega-raadsleden: al die nieuwe taken die onze gemeente krijgt, draaien vooral om democratisering. Wij worden wat minder de baas en de inwoners een stuk meer.
Wen er maar aan.