Mensen die zichzelf niet kunnen redden, worden gestimuleerd om dat toch maar te proberen. En mensen die zich zonder hulp staande houden, worden omringd door hulp. ‘Hart voor Schijndel’ over de mythe rond zelfredzaamheid en een omstreden ‘zelfredzaamheidsmatrix’.
Sinds gemeenten verantwoordelijk zijn voor de hulp en zorg aan thuiswonende inwoners, stimuleren ze de zelfredzaamheid van die mensen. Het is goed als mensen zichzelf kunnen redden, maar ‘Hart voor Schijndel’ pleit voor enige terughoudendheid door de gemeente. Want het is niet billijk dat zelfredzaamheid juist wordt gevraagd van mensen die niet voor niks aankloppen voor hulp. Dat doen ze omdat ze het zonder die overheid even niet redden.
Service bieden
Om het nog erger te maken: de mensen die dankzij opleiding, werk, intelligentie, geld of mazzel zich heel goed staande houden, krijgen van jan en allemaal wel hulp. We citeren in dit verband graag jurist en schrijver Maxim Februari. Februari schrijft in een column in de Volkskrant over mensen die hij wel eens in een luxe hotel of restaurant tegenkomt. ‘Je zou misschien denken dat de goed betalende gasten in zulke oorden van het zelfredzame soort zijn, maar het tegendeel is het geval. Obers knippen en buigen, gedienstigen snellen aan om wensen te vervullen, ieder probleem wordt opgelost nog voor het bestaat. Het enige wat de gasten doen is betalen, de rest wordt voor hen gedaan.’
En nou komt ie: ‘Wat aan de onderkant van de samenleving met een onaardig woord ‘pamperen’ heet, heet aan de bovenkant ‘service bieden’.
Privéleven
Ons idee: laat mensen die nooit eens in zo’n duur hotel of restaurant verblijven ook eens service ervaren. Zeker als het gaat om hulp in het sociaal domein. Hulp dus met betrekking tot zaken die voor mensen geen luxe zijn, maar cruciaal om het hoofd boven water te houden. Het gaat dan om de Wmo, Jeugdhulp en de Participatiewet. Wetten die fundamentele zaken regelen en niet gaan over een hotelkamer met airconditioning of het menu van de dag.
Die mensen krijgen, als ze om hulp vragen, nu nog steevast een wedervraag voorgelegd: ‘Wat kunt u zelf?’ De gemeente gebruikt daarbij de zogeheten zelfredzaamheidmatrix. Het invullen van die matrix is zo bijna hetzelfde als het hele privéleven openbaar maken bij de dames en heren van het sociaal wijkteam.
Nieuwsgierigheid
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) onderzocht wat gemeenten, die met de matrix werken, zoal willen weten. Dat is nogal wat. De vragen gaan over – houd u vast – de volgende zaken: geld, werk, opleiding, tijdsbesteding, huisvesting, huiselijke relaties, geestelijke gezondheid, lichamelijke gezondheid, middelengebruik, algemene dagelijkse levensverrichtingen, sociaal netwerk, maatschappelijke participatie en contacten met Justitie.
Hebben gemeenten die informatie nodig? Of is hier sprake van ongezonde nieuwsgierigheid? De AP stelt vast dat die informatie meestal niet nodig is en erger: dat veel vragen vanwege privacy niet gesteld mogen worden. Het bracht Hart ertoe het College te vragen hoever we in Meierijstad gaan met mensen het hemd van hun lijf vragen.
Zie hieronder onze vragen.