Het lijkt wel alsof de nationale ombudsman het echtpaar Van Liempd uit Schijndel persoonlijk kent en daarop zijn rapport ‘Zorgen voor burgers’ baseerde – zó treffend komt zijn kritiek overeen met wat Marie en Toon van Liempd meemaakten.
Gisteren verscheen het rapport en dat was voor de redactie van het SBS6-programma ‘Hart van Nederland’ aanleiding om meteen naar Schijndel af te reizen. Net als ‘Hart voor Schijndel’ zag de redactie al lezend de opvallende overeenkomsten. Gisteravond mochten Toon van Liempd en Doortje Maurix, steun en toeverlaat van het echtpaar, erover vertellen op de landelijke televisie.
Kastje naar de muur
Ombudsman Reinier van Zutphen stelt in zijn rapport dat zorgvragers vaak van het kastje naar de muur worden gestuurd. Hij noemt daarbij met name mensen waarvan niet duidelijk is of ze nu onder de Wmo (gemeente) of Wlz (zorgverzekeraars) vallen. Het echtpaar Van Liempd kan erover meepraten. Wethouder, gemeenteambtenaren, sociaal wijkteam, Laverhof en zorgkantoor hadden er zowat een dagtaak aan om naar elkaar te wijzen. Waarbij nogal wat partijen er blijk van gaven dat ze niet goed wisten hoe de wetten in elkaar steken.
Een voorbeeld: vanuit de gemeente werd alsmaar beweerd dat meneer Van Liempd geen recht op Wmo-diensten heeft, omdat zijn vrouw ‘onder’ de Wlz valt. Het echtpaar, Doortje, ‘Hart’, het zorgkantoor en de staatssecretaris wisten wel beter – maar voor die kennis ook tot het lokale sociaal wijkteam was doorgedrongen, dat duurde even.
Oprakelen
Waarom we dit allemaal nog eens oprakelen? Omdat de casus zo treffend past bij de gisteren gepubliceerde kritiek van de ombudsman. Die stelt niet alleen dat mensen alsmaar worden verwezen naar anderen, maar ook dat professionals vaak te weinig wetskennis hebben. En verder vindt hij het kwalijk dat er weinig gebeurt in de periode dat onduidelijk is wie wat moet doen. In die gevallen moet de gemeente prioriteit geven aan het regelen van de zorg en daarna pas uitzoeken wie waar verantwoordelijk voor is. Dat had ook bij het echtpaar Van Liempd moeten gebeuren.
‘Hart’ gaat de aanbevelingen van de ombudsman intern bespreken en gaat bezien of er aanleidingen zijn om voor lokale verbeteringen te pleiten. Daarbij kan worden gedacht aan het vormen van een potje voor die gevallen waarvan niet duidelijk is onder welke wet iets of iemand valt. Dankzij dat budget kan meteen zorg worden geboden, ook als later blijkt dat een andere organisatie dan de gemeente voor kosten moet opdraaien.
Kritiek op rapport
Overigens is er ook kritiek op het rapport. Commentator Elma Drayer zei gisteravond op Radio 1 dat de ombudsman zijn rapport te veel baseert op ‘verhalen’ die hij verzamelde en te weinig op cijfers. Zo zouden er maar weinig formele klachten binnengekomen zijn bij zorgkantoren en het Centraal Administratiekantoor. Cijfers over klachten bij gemeenten zouden zelfs ontbreken.
Volgens professionals gaat het in 20 procent van de gevallen fout, meldt de ombudsman. Wij kennen één zo’n geval.
Hieronder een samenvatting van het rapport.