Moet IBN geld verdienen met werk en daar mensen bij zoeken? Of moet IBN mensen welkom heten die in het gewone bedrijfsleven niet aan de bak komen en daar vervolgens werk bij zoeken?
Het is een van de vragen waar IBN, de sociale werkvoorziening van elf gemeenten in Noordoost-Brabant, mee worstelt. Of beter: waar die elf gemeenten mee worstelen. Want uiteindelijk bepalen zij hoe de toekomst van ‘hun’ IBN eruitziet.
Opnieuw uitvinden
Gisteravond ging het erover tijdens een bijeenkomst voor raadsleden van die gemeenten. Slechts dertig volksvertegenwoordigers waren ervoor naar het gemeentehuis van Oss gekomen, waarvan maar liefst zes uit Meierijstad. De thuisblijvers misten een heldere uiteenzetting van Ester Biezen, hoofd sociale dienst van de gemeente Oss.
Ze legde uit hoe sociale werkvoorzieningen zich in heel het land opnieuw moeten uitvinden, aangezien de Wet sociale werkvoorziening wordt afgebouwd – wie er nog werkt mag blijven, maar er komt niemand meer bij.
Overeenkomst
Er is inmiddels een overeenkomst gesloten met de elf gemeenten en daarin staat dat IBN zorgt voor beschut werk, dat is werk dat door mensen wordt gedaan met beperkingen die dermate ernstig zijn dat ze bij een ‘gewoon’ bedrijf niet aan de slag kunnen. Daarnaast wil IBN een werkgever zijn voor mensen die vanwege hun beperking geacht worden 30 tot maximaal 80 % van een gewoon salaris te kunnen verdienen. Tot slot richt het bedrijf zich op de ondersteuning van mensen die dankzij die hulp alsnog elders een baan vnden. Daarbij gaat het om bijvoorbeeld taallessen, leren met geld omgaan en sociale vaardigheden.
Daarmee zou dit artikel klaar kunnen zijn. Zij het dat de gemeenten dan moeten accepteren dat de instroom met deze activiteiten kleiner is dan de uitstroom. Dat blijkt al uit de cijfers van de laatste vijf jaar. In die periode slonk IBN van 2569 naar 2184 medewerkers.
Knopen doorhakken
’Daar is misschien niks mis mee’, stelde Ester vast, ’want we willen immers dat mensen in het gewone bedrijfsleven aan de slag gaan’. Maar dan moeten de gemeenten, samen eigenaar van IBN, daar wel mee instemmen. En dus is het zaak om knopen door te hakken.
Het gaat daarbij om onder meer de volgende vragen: vinden we het oké dat IBN slinkt, willen we dat IBN belangrijke taken houdt en krijgt op het gebied van werk en dagbesteding voor mensen met een beperking, willen we dat IBN vooral geld verdient? De Colleges en gemeenteraden van de elf gemeenten mogen het zeggen.
Politieke vragen
Het zijn, stelde Hart luisterend vast, vooral politieke vragen. Als gemeenten kiezen voor een winstgevend IBN, dan betekent het dat het bedrijf producten en diensten aanbiedt waar vraag naar is en daar medewerkers bij zoekt. Dat hoeven niet per definitie medewerkers te zijn die vanwege beperkingen aangepast werk of aangepaste werkomstandigheden nodig hebben.
Willen gemeenten dat IBN primair een sociaal bedrijf is dat mensen welkom heet die vanwege psychische, lichamelijke of sociale belemmeringen nergens anders aan de slag kunnen? Dan kost dat geld, onder meer omdat producten minder vaak winstgevend kunnen worden gemaakt en verkocht. Dan moet er mogelijk geld bij.
Waarheid
‘De waarheid zal wel ergens in het midden liggen’, hoorden we vanuit de zaal en dat zal vast het geval zijn. Maar Hart wil er niet te gemakzuchtig over doen. Hart zet zich graag in voor een IBN dat een vangnet is en dus een maatschappelijke en sociale functie vervult. Het is de vraag of met name wethouders in de regio daar net zo over denken – het zogeheten ‘neoliberale denken’ heeft hier en daar wel erg veel aanhang en daar worden mensen met een beperking of belemmering niet per definitie heel veel beter van.
De discussie woedt nog wel even voort. Naar verwachting gaan Colleges begin 2020 knopen doorhakken.
——————————————————————————————————————————
En dan is er nog de WSD
Meierijstad is aangesloten bij twee sociale werkbedrijven: IBN en WSD. Dat is te danken aan het feit dat Veghel voorheen bij IBN hoorde en Sint-Oedenrode en Schijndel bij WSD.
Ook de WSD is druk met het ontwikkelen van een plan voor de toekomst. Diverse scenario’s worden in proefprojecten uitgeprobeerd. In het geval van Meierijstad is dat project PIM. Hart schreef er al vaker over.
Zowel voor IBN als WSD geldt dat begin volgend jaar besluiten worden genomen over de toekomst. Als het aan het College ligt blijft Meierijstad bij beide bedrijven aangesloten. Het is wel de bedoeling dat de organisaties in het werkgebied Meierijstad de handen ineenslaan en onder één naam verdergaan, het Participatiebedrijf.
——————————————————————————————————————————
De basis voor de toekomstdiscussie van IBN werd afgelopen zomer gelegd met het document hieronder. De gemeenteraad van Meierijstad kreeg het stuk afgelopen september.