‘Als het ergens kan, dan is het hier’  

‘Dit is onze toekomstvisie’

Voorzitter,

Wij van Hart zijn ervan overtuigd dat onze gemeente er vooral is voor de mensen die het zonder ons niet redden. Het Sociaal Cultureel Planbureau en Tim ’S Jongers, ervaringsdeskundige en wetenschapper betogen mét ons dat wanneer mensen geen grip meer hebben op hun leven, de verzorgingsstaat in principe de laatste reddingsboei is. Geen grip hebben op je leven, zeker als het structureel van aard is, leidt tot gevoelens van onzekerheid en onbehagen. Kwetsbare mensen missen vaak grip. Ze hebben minder sociale contacten, participeren minder in de samenleving en vertonen minder vertrouwen in de ander en de overheid.

Voorzitter, wij van Hart doen vooral onze stinkende best voor hen die zich worstelend door het leven begeven:

Voor die gescheiden ondernemer met wie Hart kennismaakte. Het lukt hem door psychische problemen maar niet zijn leven weer op de rit te krijgen. Hij zwerft bij gebrek aan een woning van een bank bij vrienden elders in het land naar een bed bij zijn hoogbejaarde moeder in Schijndel. En met hem zijn er honderden daklozen en economisch daklozen die op de inzet van Hart, de andere fracties, het college en de gemeente rekenen.

En voor die inwoners die hun plas of poep niet kunnen ophouden en zonder een toegankelijk openbaar toilet niet naar het dorp kunnen voor vertier, boodschappen of anderszins.

Dat brengt ons bij het sigarenkistje van wethouder Goijaarts.

Eind februari leek de wethouder gevoelig voor ons betoog én de argumenten die in het debat werden uitgewisseld om contant betalen bij alle of zoveel mogelijke balies van de gemeente mogelijk te maken. Hij bekende dat het inderdaad allemaal niet zo veel hoeft te kosten als uit een eerder onderzoek van hem bleek. ‘Hier en daar kan het met een sigarenkistje met wat munten en briefgeld’, stelde hij vast. Met een ‘we turven de mensen die zich melden aan een gemeentelijk loket en die contant willen betalen’- onderzoekje kwam de wethouder tot ons grote spijt tot de conclusie dat er nauwelijks behoefte is aan contant betalen. Wat uit deze reactie blijkt is dat de gemeente kwetsbare mensen niet begrijpt, en dat is trouwens wederzijds. De mensen die niet kunnen pinnen, weten dat het verplicht is en blijven thuis. Ze blijven thuis en tellen niet mee in het “we turven mensen” onderzoekje van het college. Zoals ze zo vaak niet meetellen.

Dus nogmaals een oproep aan het college: maak contant betalen bij de balies van de gemeente mogelijk en laat hiermee zien dat u een dienstbare, uitnodigende en faciliterende gemeente bent en wilt zijn. Voor de 80% van de inwoners die het allemaal wel snappen en zelf redden. Maar bovenal voor de 20% inwoners, ruim 16 duizend mensen, die door armoede, ziekte, handicaps of welke andere reden dan ook, het niet alleen redden.

Het stemt Hart droef dat we voor al deze zaken die gaan over inclusie, over dat iedere inwoner van Meierijstad er toe doet, steeds zo hard moeten knokken. Dat geldt voor contant betalen en helemaal bij de openbaar toegankelijke toiletten. Die gerealiseerd worden omdat we de mazzel hadden dat er wat tegenstemmende raadsleden ziek of op vakantie waren.

Bij de Bloemenwijk in Schijndel en in Veghel-Zuid lijkt het college het wel te begrijpen. De aanpak daar is succesvol en verdient een vervolg, ook als het project in 2025 ten einde loopt. We kunnen ons zelfs voorstellen dat er meer wijken en buurten zijn die voor zo’n aanpak in aanmerking komen – niet door het project te kopiëren, want elke wijk of dorp is anders. Onze buurtadviseurs – er gaat geen algemene beschouwingen voorbij zonder dat we hen noemen – kunnen u er alles over vertellen.

Positief is ook dat het college voor het tweede jaar op rij stellingen aan de raad voorlegt die ruimte bieden om als gemeente geen starre boekhouder te zijn, maar om te doen wat nodig is. We gaan voor de stellingen 1,4 en 7. Dus in rijke tijden pot Meierijstad geld op om er in magere tijden voor te zorgen dat we blijven doen wat nodig is. Want we gooien hem er nog maar eens in: liever in het rood, dan mensen in nood.

Waar we ook in willen investeren, voorzitter, is het verbeteren en versterken van de relatie van de gemeente met inwoners. Door digitalisering en gesloten burgerbalies in Rooi en Schijndel neemt het persoonlijk contact met de gemeente steeds verder af. De gevolgen zijn er naar, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek: burgers wantrouwen de overheid steeds meer. En andersom ook.

We roepen daarom het college op om hun aandacht voor polarisatie te vervangen door aandacht voor groeiend wantrouwen. Als we straks tachtig fte extra hebben, ga doen wat wij van Hart al vanaf onze oprichting in 2015 bepleitte: maak werkplekken in al die andere gemeentelijke gebouwen en buurthuizen. Laat ambtenaren daar doen wat ze nu in Veghel doen. Met het verschil dat een inwoner hen kan ontmoeten en aanspreken.

Voorzitter, het lijkt misschien alsof inclusie, werken aan vertrouwen én er zijn voor de kwetsbaren, thema’s zijn die naast al die andere opgaven staan. Naast de woningbouwopgave bijvoorbeeld. Naast bedrijvigheid en de aanleg van wegen, tunnels en kruispunten. Maar ze staan niet naast deze andere thema’s maar ze zijn de basis van onze gemeente.

En dus voorzitter, gaan we bouwen aan een gemeente die er is voor wie altijd al geen of geen goede woning had, die altijd al geld tekort kwam, die altijd al financieel overzicht wilde houden en dus alles contant betaalt, die altijd al chronische klachten had, vaak naar het wc moet en dus altijd thuis bleef. En die altijd al vreesde of wist dat de gemeente er niet voor hem of haar was.

Als het ergens kan, is het in Meierijstad. Want we doen het goed op het gebied van het sociaal domein. En dus verklaren we de hele gemeentelijke organisatie tot faciliterend aan het sociaal domein. Als we praten over een toekomstvisie, vergeten we onze bedrijvigheid – die redt zichzelf wel. We vergeten aanschurken tegen Brainport, we vergeten Made in Meierijstad. We maken een diepe buiging voor al die 83.000 en vooral voor die ruim 16.000 mensen die er nu amper aan te passen komen. Die groep is ons bestaansrecht als gemeente. Dat is onze toekomstvisie. En dit waren onze algemene beschouwingen.

Dank u.