Beelden, bier en bescheidenheid

Schijndelaren bezitten de wonderlijke combinatie van schijnbaar tegenstrijdige karaktertrekken. Bescheiden en ietwat introvert aan de ene kant en tegelijkertijd apetrots op ‘het skônste plekje’. 

De trots op de de k’s van kousen, kaarsen en klompen verwijst een beetje naar vergane glorie. Ze worden, ondanks dat het kantoor van Bolsius nog in Schijndel staat, allemaal niet meer gemaakt in dat dorp. Tijd om die k’s te vervangen door een verwijzing die meer van deze tijd is. Hart bedacht de drie b’s.

B van Beelden

Over de b van beelden maken we weinig woorden vuil. We danken ze aan burgemeester Gerard Scholten, die heel slim bedacht dat de grondprijs een ietsje pietsje omhoog kon en dat de gemeente van de extra opbrengst schilderijen, beelden en andere kunst kon kopen.

Zonde dat Meierijstad die gewoonte niet heeft voortgezet.

B van Bier

En dan is er het bier. De hopteelt is in Schijndel zo oud als het dorp zelf en dateert van begin vijftiende eeuw. In de achttiende eeuw verwierf Schijndel er zelfs landelijke bekendheid mee. Maar liefst zeven brouwerijen telde het dorp in die tijd.

[tekst gaat verder onder de foto]

Eén van de eerste ledenbijeenkomsten van Hart werd in 2016 gehouden in Brouwerij Sint Servattumus in Schijndel. We spaarden toen nog voor een deugdelijke fotocamera.

De hopteelt is sinds 2005 weer terug in Schijndel. Zoals er ook weer een eigen brouwerij is. De roem van Sint Servattumus reikt helaas nog niet verder dan het dorp zelf en wij van Hart denken dat het komt door die derde B.

B van Bescheiden

Schijndelaren bescheiden? Het lijkt onwaar, want zoals zo veel Brabanders hebben ook die uit Schijndel hun woordje klaar. Ze laten graag en als het moet met stemverheffing horen wat ze ergens van vinden.

Maar toch. Als het puntje bij paaltje komt, houdt een Schijndelaar niet van opscheppen. En nog minder van rumoer maken. Schijndelaren mopperen als het hen niet zint en laten het daarbij. Een Schijndelaar zegt ’s avonds thuis dat de baas de boom in kan en gaat de ochtend daarna weer braaf naar het werk. 

Geschiedenis

Om dat te begrijpen komt een lesje Schijndelse geschiedenis van pas. Rode draad in die geschiedenis is armoede. Veghel had vanaf de negentiende eeuw een kanaal en een haven en dat bracht daar economische voorspoed, Schijndel moest het jarenlang zonder die bedrijvigheid doen.

[tekst gaat verder onder de foto]

Het klooster van de Zusters van Liefde in Schijndel.

Even leek een grote kousenfabriek voor bloei te zorgen, maar door mismanagement kwam begin jaren zeventig van de vorige eeuw een einde aan Jansen De Wit, bijgenaamd De Sok. De sluiting was financieel en emotioneel een enorme klap voor Schijndel.

Schijndelaren staken niet, protesteren niet en bezetten geen raadszalen. In plaats daarvan zoeken en vinden ze ondersteuning in het eigen gezin, de familie en de straat. 

Stille hulp

Afgelopen week nog hoorden we van in Schijndel werkzame heren dat er hier zo weinig van de grond komt. Dat er in andere dorpen bijvoorbeeld meer burgerinitiatieven zijn. Ze hebben vast gelijk. Maar de heren zien dan over het hoofd dat Schijndelaren juist uitblinken in onderlinge en informele hulp, saamhorigheid en solidariteit.

Achter voordeuren is hier de gemeenschapszin te vinden. Vraag het maar aan de onderzoekers van adviesbureau PON. Zij stelden in 2015 al vast dat de burenhulp in Schijndel sterker is ontwikkeld dan in de toen omliggende gemeenten.

Dorpskroeg

Tekenend: over de gemeentelijke fusie werd in Schijndel net zo hard gemopperd als in Sint-Oedenrode. Maar in ‘Rooi’ kwam er een actiegroepje en in Schijndel bleef het bij mokken aan de bar van de dorpskroeg. 

Over dorpskroegen gesproken: tot eind jaren zestig had Schijndel de meeste cafés per inwoner van heel Nederland. En nog altijd ligt het alcoholgebruik hier hoger dan in de twee voormalige fusiegemeenten. Waarmee we weer bij die b van het bier zijn.

Overigens is er nog een andere opvallende karaktertrek van Schijndelaren. Ze zijn trots op hun dorp, juist omdát het dorp zo wars is van klatergoud. 

Zo’n gemeentelijke marketingcampagne, daar moet je bij een Schijndelaar niet mee aankomen. Die glazen boerderij, dat kon er na wat gemok nog net mee door – maar gekker moet het voor een Schijndelaar niet worden.

Trots 

Schijndelaren zijn trots op juist alles wat het dorp zo gewoon maakt. De schilders Dorus van Oorschot en Jan Heesters deden niet aan nieuwerwets abstract gedoe, bier is een drank zonder kak, Christel de Laat is bijzonder omdat ze zo gewoon is en Theo van Veghel heeft weinig woorden nodig om te bezingen waarom Schijndel zo geweldig is. 

Het is gewoon het skônste plekje. 

[na de foto volgt nog een kader]

Theo van Veghel weet nét wat meer van politiek dan Hart-fractievoorzitter Laurens van Voorst van zingen. Theo heeft een broodje hamburger in zijn hand en die hamburger is gemaakt van het vlees van vegetarische runderen.