Brede Dommel door oneindig laagland

De Dommel wordt weer breed. Weer ja – ooit voeren forse schepen over deze rivier. Hart blikt terug en vooruit en ziet in de toekomst een brede rivier traag door oneindig laagland gaan.

Om met dat vooruitblikken te beginnen: waterschap De Dommel en gemeente Meierijstad gaan samen de rivier in de kom van Sint-Oedenrode een brede bedding geven. Zo ontstaat er ruimte in zeldzame perioden van extreem hoog water en wordt voorkomen dat ‘Rooi’ blank komt te staan.

Verbreding

De Meierijstadse politiek moet nog wel instemmen met het plan, dat grotendeels wordt bekostigd uit fondsen en subsidies van buiten de gemeente. Zelf betalen we er ruim een half miljoen aan mee. De totale kosten bedragen € 13,1 miljoen.

[Tekst gaat verder onder het kaartje]

Zonder waterberging komt Sint-Oedenrode één keer in de honderd jaar gedeeltelijk onder water.

Met de verbreding van 25 meter krijgt De Dommel een ietsje pietsje van haar heel oude glans terug. Want ooit was De Dommel een indrukwekkend brede rivier. In de Romeinse tijd voeren er zelfs forse schepen over.

De Dommel was toen veel dieper dan nu en het water stroomde sneller. Dat veranderde toen mensen de bomen begonnen te kappen van het oerbos waar de rivier door gleed. Zand kreeg vrij spel en haalde de diepte en de vaart uit De Dommel.

Riool

Zo ergens in de vijftiende eeuw was het oerbos verdwenen. Maar voor De Dommel moesten de ergste jaren nog komen. Intensieve veeteelt, industrie en verstedelijking maakten van De Dommel in de twintigste eeuw een riool waarop fabrieken, huishoudens en boeren hun mest en ander afval loosden.

We zijn vaak somber over de huidige tijd als het gaat om hoe water, lucht en bodem ervoor staan en wat de kwalijke gevolgen van die teloorgang zijn voor de biodiversiteit. Maar sinds eind vorige eeuw gaat het met De Dommel alsmaar beter.

In de jaren zestig kreeg de rivier een waterzuiveringsinstallatie en zorgde wetgeving er daarna voor dat er steeds minder zooi in de rivier terechtkwam.

Meanderen

Er werd zelfs gewerkt aan het herstel van het oorspronkelijke meanderende stroomgebied. Dat is niet alleen goed voor het landschap, maar de kronkels zorgen er ook voor dat er meer water kan worden opgeslagen. Fijn voor perioden van hoog water.

In Boxtel werd een jaar of acht geleden De Dommel al aangepast en nu is Sint-Oedenrode aan de beurt. Hart bewaart de mitsen en maren van het plan ‘Klimaatrobuust Beekdal Sint-Oedenrode’ (dat heette tot voor kort nog ‘Droge voeten’) voor de behandeling van het voorstel in de commissie en gemeenteraad.

Maar we zijn vooral blij dat De Dommel zich herpakt. Dat wat mensen eeuwenlang kapotmaakten nu door mensen wordt hersteld.

Het is belangrijk dat het goed gaat met onze rivieren. Want denkend aan Holland zien we toch allemaal brede rivieren door oneindig traag laagland gaan?

[Na dit plaatje volgt nog een kader]