Het is onwenselijk dat de voorzitter van het College ook de voorzitter is van de gemeenteraad. Meierijstad krijgt de landelijke primeur van een onafhankelijk raadsvoorzitter.
Tenminste, als het aan Hart ligt. In het verkiezingsprogramma ‘Van betekenis’ doet de partij het voorstel om een onafhankelijk voorzitter voor raadsvergaderingen aan te stellen.
In 2002 is wettelijk bepaald dat wethouders geen lid meer zijn van de gemeenteraad. Het idee daarachter: het bestuur en de controle daarop moet gescheiden zijn.
Mark Rutte
De makers van die wet vergaten destijds de positie van de burgemeester ook aan te passen. Die behield zijn of haar ietwat schizofrene rol.
De burgemeester is de baas van het College en vertegenwoordigt die ploeg van wethouders. Maar tijdens raadsvergaderingen moet hij of zij plotsklaps onafhankelijk opereren van dat College. Dat is raar.
Stel u voor dat premier Mark Rutte de vergaderingen van de Tweede Kamer leidt. Bizar? In alle gemeenten gaat het ongeveer zo.
[tekst gaat verder onder de foto]
Dit is de premier. Niet de voorzitter van de Tweede Kamer.
Hart heeft ervaring met diverse burgemeesters in de voorgaande drie gemeenten en in Meierijstad en stelt vast dat de dames en heren doorgaans hun best doen om beide rollen niet met elkaar te vermengen. Maar we zagen in het verleden ook dat het zo nu en dan misgaat.
Redder
‘Ik denk dat de wethouder bedoelt te zeggen’, hoorden we een Schijndelse burgemeester wel eens zeggen na een onhandig betoog van een wethouder. De raadsvoorzitter was op dat moment even redder van een wethouder en dus vooral Collegevoorzitter.
Hart deed navraag bij de beroepsvereniging voor raadsleden en kreeg daar de bevestiging dat het idee van Hart kan. ‘Onze’ Kees van Rooij moet volgens de wet vergaderingen wel nog altijd openen en sluiten.
Voor wie vindt dat het omslachtig is als een burgervader of burgermoeder alleen daarvoor naar de raadzaal moet komen: leden van het College zijn doorgaans altijd aanwezig bij die vergaderingen. Anders gezegd: hij moet er toch zijn.
Spanning
Hart staat niet alleen. In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken is onderzoek gedaan naar ‘de staat van het burgemeestersambt anno 2020’ en daarin is te lezen dat de rollen van College- en raadsvoorzitter voor spanning zorgen.
De Vereniging Nederlandse Gemeenten ziet trouwens niks in een aanpassing. Burgemeesters zouden er geen behoefte aan hebben, schrijft de vereniging aan de minister. Voor Hart een extra reden om het juist wél te willen. Blijkbaar hebben burgemeesters belang bij het dragen van twee petten.
Overigens kon Hart geen gemeente vinden waar met zo’n onafhankelijk voorzitter wordt gewerkt. Mooi. Lopen wij hier in Meierijstad ook eens voorop.
Werkplek buiten gemeentehuis
Het idee van Hart om een onafhankelijk voorzitter aan te stellen voor vergaderingen van de gemeenteraad staat in de paragraaf ‘Bestuur en organisatie’ van het verkiezingsprogramma ‘Van betekenis’.
In die paragraaf is ook te lezen dat er in diverse gemeentelijke gebouwen, zoals buurt- en dorpshuizen, werkplekken moeten komen voor wethouders en ambtenaren.
Zij doen daar hetzelfde werk als ze nu in Veghel doen, maar zijn zichtbaar en bereikbaar voor inwoners. Ook wordt zo de feeling versterkt met de dorpen en dorpsbewoners.