vrijdag
22 nov
De gemeente Meierijstad kan het tekort aan woningen niet oplossen. Het College doet zijn stinkende best, maar de problemen zijn te groot én liggen ook nog eens buiten de invloedssfeer van de gemeente.
Die conclusie trekt Hart na analyses door twee topdeskundigen op dit gebied: Peter Boelhouwer, hoogleraar housing systems aan de TU Delft en Johan Conijn, emeritus hoogleraar woningmarkt aan de Universiteit van Amsterdam.
Ze lieten op verzoek van het dagblad Trouw hun licht schijnen op de vraag hoe het toch komt dat Nederland inmiddels 331.000 woningen tekortkomt. Voor Meierijstad gaat het om drieduizend huizen. Hart lepelde negen reden op en vat ze voor u samen. Daarna hebben we het graag nog even over wat we in Meierijstad wél kunnen doen om de boel te verbeteren. Eerst de negen redenen.
Wie wordt er nog bouwvakker?
1. Er zijn meer migranten dan verwacht – De prognoses worden gebaseerd op cijfers van het CBS en dat bureau is erg goed in het voorspellen van geboorten en sterfgevallen. Waar ze daar minder goed in zijn: inschatten hoeveel buitenlanders hierheen komen. Daarbij gaat het onder meer om tijdelijke arbeidskrachten uit Oost-Europa, expats en statushouders. Nadrukkelijk niet om asielzoekers, want die wonen in AZC’s. 70 procent van hen moet trouwens weer vertrekken.
2. De huishoudens worden alsmaar kleiner – Het CBS wist wel te voorspellen hoeveel autochtone Nederlanders er jaar na jaar zijn, maar had niet verwacht dat ze in steeds kleinere aantallen onder één dak wonen. Zo zijn er steeds meer vrijgezellen. Het maakt nogal uit of vier mensen in één huis wonen of dat ze ieder voor zich een eigen woning willen.
3. Tekort aan bouwvakkers – Als gevolg van de bankencrisis werden destijds ongeveer 200.000 bouwvakkers ontslagen. ‘Over een paar jaar hebben we ze weer nodig’, zeiden mensen die er kijk op hadden toen al. Maar helaas: ze vonden elders werk en kwamen niet meer terug.
4. Tekort aan materialen – Door de groei van de wereldbevolking en de welvaart, stijgt de vraag en dus het tekort naar materieel en materiaal.
Kabinet pest woningcorporaties
5. Woningcorporaties hebben te weinig geld – De verhuurdersheffing, een verplichte afdracht aan het Rijk, hakt er voor corporaties als Woonmeij en Area stevig in. Voor de invoering van de heffing bouwden de corporaties 30.000 tot 35.000 huizen per jaar. Sinds de invoering van de heffing door minister Stef Blok (VVD) nog maar 15.000.
En bedankt, Stef. Tijdens de algemene beschouwingen hoorde Hart dat er mogelijk een verlaging inzit.
6. Rijkssubsidies zijn grotendeels afgeschaft – Tot Blok waren er nogal wat eenmalige, kleinschalige en zo nu en dan structurele subsidies voor bepaalde bouwprojecten. Ze zijn bijna allemaal foetsie.
7. Stikstof en pfas maken sommige bouwprojecten onmogelijk – Dankzij een rechterlijke uitspraak konden zelfs al vergunde bouwprojecten niet worden uitgevoerd. Nogal wat bouwlocaties vielen af. Met als gevolg dat probleem 8 hieronder nog groter werd.
8. Er is te weinig grond – Nederland is dichtbevolkt en bouwgrond was daardoor al schaars. De afspraken rond pfas en stikstof leidden er niet alleen toe dat projecten niet door gingen, het zorgt er ook voor dat sommige locaties niet meer in beeld zijn voor huizenbouw.
9. Huizen worden onbetaalbaar – Door al deze oorzaken is de prijs van een gemiddelde nieuwbouwwoning in Nederland inmiddels € 411.000. De helft van de woningzoekenden kan of wil niet meer betalen dan € 255.000. In Meierijstad is zelfs een starterswoning duurder: € 280.000.
Wat u net las zijn stuk voor stuk zaken die op lokaal, Meierijstads niveau amper beïnvloed kunnen worden. Het beleid van het toenmalige kabinet Rutte II (VVD/PvdA) is een van de belangrijkste oorzaken dat de situatie sinds pakweg 2012 is verergerd.
Heropvoedingsprogramma voor projectontwikkelaars
Toch kan Meierijstad wel wat. Tijdens een beeldvormende avond werd onlangs al wat gebrainstormd en dat leidde toen niet tot echt nieuwe ideeën. Hart bedacht er na die bijeenkomst zes.
1. Scherp de regel aan dat projectontwikkelaars 25 % sociale woningbouw realiseren. En voer het door de gemeenteraad zo dom afgeschafte stimuleringsplan opnieuw in;
2. Wees minder streng bij het beoordelen van initiatiefvoorstellen. Plan Hooghekke in Schijndel lost in één klap het leeuwendeel van het tekort in Schijndel op, maar het College wil er niet aan. Onbegrijpelijk;
3. Stuur bij het begeleiden van werkzoekenden nadrukkelijk op omscholing in beroepen waar een tekort aan is, zoals bouwvakkers;
4. Dwing bij verleende bouwvergunningen de aanvrager om binnen een specifieke termijn ook daadwerkelijk te bouwen;
5. Weer nieuwe bedrijven die het qua personeelsbestand vooral moeten hebben van arbeidsmigranten. Meierijstad schiet niks op met die ondernemingen en de druk op de woningmarkt wordt alleen maar groter;
6. Start een heropvoedingsprogramma voor de projectontwikkelaars die voor de hoogste winsten gaan en, zoals we weten van een project in Meierijstad, er zelfs in slagen om op papier sociale huur te bouwen en met gewiekste servicekosten alsnog hun zakken vullen.
Punt 6 kan natuurlijk niet. Maar tjonge, wat zou Hart het soms graag willen.
En dan nog dit. De woningnood mag dan overal in het land groot zijn, in Meierijstad is die groter. Als we de cijfers afzetten tegen de landelijke, dan concludeert Hart dat de vraag naar nieuwe huizen hier twee keer zo hoog is dan landelijk gemiddeld. Dat komt vooral door het tekort aan woningen in Schijndel. Over de oorzaken schreef Hart al eens: de laatste wethouder wonen van Schijndel, tevens de (inmiddels vertrokken) eerste wethouder wonen van Meierijstad ontwikkelde niet één woningbouwplan. Niet één. Daar hebben we nu nog altijd last van. Gelukkig wordt er nu en in de nabije toekomst veel gebouwd in het dorp.
