vrijdag
22 nov
Waarom groeit het bewustzijn rond thema’s als natuur en milieu en lijkt er tegelijkertijd geen kruid gewassen tegen illegale dumpingen van afval? Het antwoord gaat over een grote groep inwoners die in de steek wordt gelaten door overheden, instanties en de elite.
Vlak voor Kerst bood het College na drie jaar Meierijstad een tussentijdse evaluatie aan van haar werk. Conclusie: zowat alles wat in 2017 was opgeschreven in het document ‘Mijlpalen van Meierijstad’ is of wordt uitgevoerd. Dat niet alleen, ook de samenleving lijkt zich alsmaar beter en verantwoordelijker te gedragen.
Zeker als het gaat over duurzaamheid. ‘De aandacht voor energie(schaarste) en klimaat maakt dat burgers en bedrijven tot actie overgaan, en niet blijven afwachten’, schrijft het College. Dat dit ‘onder andere [komt] door de inspanningen uit het uitvoeringsplan duurzaamheid’ van de gemeente waagt Hart te betwijfelen, maar dat ‘de burger’ een grote mate van bewustzijn ontwikkelt is waar. Goed nieuws.
Deprimerend
Bijna tegelijkertijd met de update van het College, ontving een van de raadsleden van Hart een deprimerend appje van een gemeentelijk ambtenaar. Aanleiding was de constante stroom aan illegaal afval in bepaalde wijken. ‘Ik zie steeds meer problematiek in de wijken op allerlei gebied’, schreef deze ambtenaar. Over mogelijkheden om tot verbetering te komen: ‘Ik heb ernstige twijfels’.
Hart weet zich omringd door mensen die zonnepanelen op daken leggen, die louter fair trade kopen en op vrije ochtenden met prikkers de wijken intrekken om zwerfafval op te ruimen. Tegelijkertijd ontvangen we wekelijks berichten van en over mensen die aan al die verantwoorde investeringen en activiteiten niet toekomen. En die als een dief in de nacht zakken met afval naast een ondergrondse container plaatsen.
En zo groeien twee werelden die steeds verder van elkaar af komen te staan. Aan de ene kant een elite van zelfbewust en maatschappelijk verantwoorde mensen met kennis, tijd en geld om goed te doen voor de wereld. Aan de andere kant een nog grotere groep mensen die daar allemaal niet aan toekomt.
Burenhulp
Die wereld wordt gevormd door wijken met mensen met lage inkomens en, bij gebrek aan een eigen huis, ook nog eens een laag of geen eigen vermogen. Het zijn wijken met sterke, warme buurten. Waar burenhulp geen overheidscampagne nodig heeft en waar kinderen niet alleen door eigen ouders, maar min of meer door de hele straat worden opgevoed.
Het zijn de wijken waar mensen niet dubben over woningisolatie, zonnepanelen of het compenseren van een vliegreis door bomen te laten planten. Het zijn de wijken die de schrijvers van de tussentijdse evaluatie niet in gedachten hadden, toen ze noteerden dat het bewustzijn op het gebied van duurzaamheid groeit.
Domme pech
Zo is er die man die door allerlei domme pech zijn huis kwijtraakte. En door gebrek aan goedkope huizen niet snel elders onderdak vindt. Hij woont tijdelijk illegaal en bij illegale woningen staan geen kliko’s. De man heeft een goed ontwikkeld geweten en piekert er niet over om zijn afval ergens in een sloot te kieperen. Dan maar, op een moment dat de meeste mensen slapen, bij een container van de gemeente. ‘Dan weet ik zeker dat het tenminste wordt opgehaald.’
De groep mannen en vrouwen die ondanks economische hoogtijdagen het nakijken heeft is groot. Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau gaat het om 30% van de bevolking – er is geen reden om aan te nemen dat dit percentage in Meierijstad lager is. 24.000 mensen dus in onze gemeente. En nee, het gaat daarbij niet om sneue drugsverslaafden, buitenlandse gelukzoekers of mensen met ernstige psychische gebreken.
Gewone straten
Het gaat ook en vooral om vrijgezellen, stellen en gezinnen die in gewone huizen in gewone straten wonen, die een lagere of zelfs middelbare beroepsopleiding netjes hebben afgemaakt, die een nette belastingmoraal hebben en hun kinderen leren met twee woorden te spreken, huiswerk te maken en op tijd naar bed te gaan.
Er is een grote groep Meierijstedelingen die zijn stinkende best doet, maar zich in de steek gelaten voelt. De communicatie van de overheid wordt alsmaar digitaler en dus ingewikkelder, de wijkverpleegster en de wijkagent fietsen zelden nog door de straten en de gelegenheden om invloed te hebben op de eigen leefomgeving gaan voorbij omdat de wijkbewoners zich niet opgewassen voelen tegen de woordenstroom van ambtenaren en bestuurders.
En zo leek zelfs de kans verkeken om zoiets simpels als hondenpoep op te lossen – het College bedacht dat er alleen maatregelen worden genomen in wijken waar de inwoners van zich laten horen. Gelukkig werd die voorwaarde na ingrijpen van Hart geschrapt, maar dát het werd bedacht is tekenend.
EasyJet
Ondertussen lijken allerlei zekerheden te verdwijnen, zonder dat er nieuwe voor in de plaats komen. Bij gebrek aan vertrouwen in nieuwe kansen en rechten, klampen mensen zich vast aan Zwarte Piet, vuurwerk en dat er in het buurthuis een pilsje kan worden gedronken. Hoe logisch roetveegpiet, vuurwerkvrije zones en een beperking van avonden met bier ook mogen zijn, ze nemen het plezier af van juist de mensen voor wie ontspanning vaak al te duur is.
Nog een voorbeeld. Bijna een eeuw lang waren vliegreizen voorbehouden aan de happy few. Pas sinds een jaar of tien kunnen ook mensen met een kleine portemonnee zich een reisje met EasyJet naar de Costa Brava veroorloven – en juist nú verklaart de maatschappelijke elite dat vanwege de klimaatverandering als onwenselijk. Waar die elite vast gelijk in heeft, maar het is tekenend: zodra er iets van genot binnen handbereik lijkt voor ‘de onderkant’, moet het afgepakt.
Meetlat
Terug naar Meierijstad. Of het nu gaat om de energietransitie, woningbouw, verkeer, onderwijs of afvalbeleid – steeds weer lijkt gemeentelijk beleid nadelige gevolgen te hebben voor juist de wijken waar die 30% woont. Dat moet echt stoppen. Gemeente, gemeenteraad, maatschappelijke organisaties en de lokale samenleving als geheel dienen al het overheidsbeleid te leggen langs de ‘meetlat van de 30%’.
U mag er Hart op aanspreken.
Hieronder de evaluatie van ‘Mijlpalen van Meierijstad’, aanleiding voor dit artikel.
