De gegarandeerde potjes voor Wmo, jeugdhulp en bijstand komen in gevaar. Tijd voor de gemeenteraad om in actie te komen.
Meierijstad heeft een prima afspraak gemaakt over het geld dat we van het Rijk krijgen voor het zogeheten sociaal domein. Dat geld mogen gemeenten uitgeven zoals ze dat zelf willen, maar de raad van Meierijstad besloot dat niet te doen. Het rijksgeld voor Wmo, jeugdhulp en de Participatiewet (waaronder bijstandsuitkeringen) geven we alleen daaraan uit.
Bijsluiter
Dat systeem komt vanaf 2019 in gevaar. De rijksoverheid besloot namelijk dit deel van het gemeentefonds niet meer te bestempelen als sociaal domein. Dat gebeurde, weten we dankzij een brief die de raad kreeg, met instemming van de Vereniging Nederlandse Gemeenten en de Provincie Noord-Brabant. Het is dan ook best logisch. Als gemeenten toch niet verplicht zijn het aan sociale dingen uit te geven, waarom zou je de ‘bijsluiter’ er dan nog bijdoen?
Daar komt bij dat sommige gemeenten dat etiket misbruiken: ze doen alsof alleen dát geld voor zorg en hulp is. Het leidde bij enkele gemeenten tot bezuinigingen en tekorten op Wmo en jeugdhulp, terwijl er voor bijvoorbeeld wegen en plantsoenen geld overbleef. Da’s raar. En onwenselijk ook.
Etiket
Voor gemeenteraden zoals die van Meierijstad zorgt de nieuwe afspraak echter voor een probleem. De afspraak ‘geld met het etiket sociaal domein is voor het sociaal domein’ vervalt immers automatisch als dat label niet meer bestaat. Reden voor paniek is er nog niet, want we zien onze wethouders er niet voor aan dat ze willen korten op jeugdhulp en als een dolle fietstunnels gaan aanleggen. Maar weten u en wij wie er over een jaar of vier aan het roer staan in Meierijstad?
Regeren is vooruitzien en dus moet de gemeenteraad nu piketpaaltjes slaan. Dat kan gemakkelijk. We weten namelijk dat 35 procent van het geld dat het Rijk aan gemeenten overmaakt, nu nog dat label ‘sociaal domein’ heeft. En dus kunnen we een besluit nemen dat recht doet aan dat percentage. Met ongeveer deze tekst: ‘Van het geld dat het Rijk via het gemeentefonds aan Meierijstad overmaakt, is 35 procent exclusief voor het sociaal domein’. We gaan het idee uitwerken.
Jongeren
Overigens verandert er nog meer qua rijksregels op het gebied van het sociaal domein. Zo heeft het Rijk in de gaten dat de kosten voor jongeren in instellingen niet eerlijk is geregeld. Een gemeente met een tehuis voor jongeren draait voor de kosten voor die jongeren op. Vaak komen die tijdelijke bewoners uit andere gemeenten. Vanaf 2020 wordt naar verwachting het zogeheten woonplaatsbeginsel veranderd: de kosten voor een jongere uit Rotterdam die in een gezinsvervangend tehuis in Schijndel woont, zijn vanaf dan voor rekening van de gemeente Rotterdam. En zo hoort het ook.