zondag
22 dec
De gemeente Meierijstad besteedde vorig jaar 20,6% van de personeelskosten aan externe krachten. Dat is veel.
In haar jaarverslag 2022 heeft het college veel woorden nodig om uit te leggen waarom er wel heel fors meer werd ‘ingehuurd’ dan begroot. In de begroting voor 2022 bleef de raming beperkt tot nog geen negen ton, uiteindelijk werd het bijna € 8,7 miljoen. Dat is niet alleen veel meer dan verwacht, het is ook nog eens twee keer zoveel als in 2020.
Meer inhuur…
In het jaarverslag legt het college omslachtig uit dat de uitgaven voor inhuur altijd lager worden begroot dan ze uitvallen. ‘Niks aan de hand, gewoon doorbladeren’, lijkt de boodschap op pagina 22 van het jaarverslag. Daarna volgt een relaas over zwangerschappen, ziekte, vacatureruimte, personeelsgebrek en het werk rond de tijdelijke corona-uitkeringen voor ondernemers.
Het college sluit af met de vast en zeker sussend bedoelde mededeling dat gemeenten die net als Meierijstad 80.000 tot 100.000 inwoners hebben, gemiddeld 20,5% van de loonsom aan inhuur uitgaven. Bijna net zo veel. Bijna.
Wat er niet bijstaat, is dat dat het landelijk gemiddelde vorig jaar lag op slechts 17%. En dat percentage is al hoog, liet het lijfblad voor ambtenaren, Binnenlands Bestuur, onlangs weten. ‘Externe inhuur gemeenten neemt opnieuw toe’, kopte het weekblad ietwat alarmerend.
…en meer ambtenaren
Anders dan je zou verwachten, leidt die groei niet tot minder ambtenaren in loondienst. Meierijstad had in 2022 7,2 ambtenaren per duizend inwoners. In 2021 waren het er 7,1 en in 2020 7,0.
Hart is geen voorvechter van een zo klein mogelijke overheid hoor – we weten waar de neoliberale zucht om alles maar over te laten aan de markt, toe leidt. Maar we zien ook de gevaren van het in huis halen van externe consultants.
Een paar jaar geleden dacht Hart nog dat die bureaus dingen doen waar we maar heel even behoefte aan hebben. Dat het dus niet wijs is daar iemand voor aan te nemen. Na zes maanden is het werk klaar en dan zit je met zo’n medewerker in vaste dienst.
Knopen doorhakken
Inmiddels weet de fractie wel beter. Neem het bureau dat, trouwens nogal strompelend, de participatie rond windturbines en zonnevelden ‘doet’. Dat is een klus waar de gemeente nog jarenlang zoet mee is. Wissel dat bureau alsjeblieft in voor ambtenaren in loondienst, adviseert Hart. Sowieso kunnen de gemeentelijke beleidsmedewerkers op dat beleidsterrein dat bureau pakken, zakken en meenemen.
Een reden dat overheden voor externen kiezen, stelt de Britse wetenschapper Rosie Collington in haar boek ‘De Consultancy Industrie’: (gemeentelijke) overheden durven steeds minder vaak zelf knopen door te hakken en huren daarom dure externen in waar ze zich achter kunnen verschuilen. ‘Deloitte zei dat we dit moeten doen’, stottert een wethouder, gedeputeerde of minister dan tegenover gemeenteraad, statenleden of Tweede Kamer.
Overigens waarschuwt Collington ook voor de belangen die bureaus nogal eens verstrengelen. In Meierijstad hebben we daar ervaring mee. Lees dit maar.
Privatiseren
Die consultants bepalen ondertussen steeds vaker het beleid en voeren het ook nog eens uit. Waarmee de overheid zo ongeveer haar bestaansrecht aan het privatiseren is. En als het mis gaat, krijgt de wethouder van de raad op zijn kop en is het bureau op weg naar een nieuwe klus. Dat bureau neemt de opgedane kennis en ervaring mee.
De jaarrekening 2022 wordt besproken tijdens een commissievergadering. Dat gebeurt op 22 juni vanaf 19.30 uur in het bestuurscentrum in Sint-Oedenrode. De vergadering is thuis online te volgen.
