vrijdag
22 nov
De samenleving is helemaal niet zo gepolariseerd als de (sociale) media ons wijsmaken. Dat is één van de lessen die Hart gisteravond opstak in Eindhoven.
Wesley Maurix is raadscommissielid van Hart en bedacht het uitstapje van de fractie: een bezoek aan het Parktheater in Eindhoven waar schrijver en filosoof Rob Wijnberg een presentatie gaf. ‘Maar toen ik dat bedacht wist ik nog niet dat PSV diezelfde avond speelde’, mokte hij op de heenweg. Die spijt was op de terugweg verdwenen.
Volmaakte samenleving
Want Wijnberg vertelde in zijn optreden ‘Voor ieder wat waars’ een boeiend verhaal over, wat hij noemde, de geschiedenis van de waarheid. Hoe duizenden jaren lang mensen dachten dat De Waarheid buiten de Aarde lag, bijvoorbeeld bij een of meerdere goden. En hoe zo rond 1600 het besef groeide dat de waarheid op Aarde te vinden is en dus onderzocht moet worden.
Het leidde tot feitenkennis, ontdekkingen en uitvindingen en daarmee tot de industriële revolutie. Wetenschappers en filosofen bedachten dat de mensheid al onderzoekend uiteindelijk de geschiedenis zou afschaffen en tot een universele waarheid en volmaakte samenleving zou komen.
Voor wie dat mooi vindt klinken: dictators als Adolf Hitler baseerden er hun visie op de ideale samenleving op. Met als gevolg dat na de Tweede Wereldoorlog het idee postvatte dat zo’n breed gedragen visie op De Waarheid leidt tot destructie. We moesten het maar minder zoeken in collectivisme en meer in het individu.
Eigen waarheid
Waarheid werd wat ieder individu ervan wil maken. Of ieder mens maar zelf wil bepalen wat hij of zij mooi, goed, wenselijk en wat dan ook vindt. En zo gleed het tijdperk van modernisme in die van het postmodernisme: iedereen kiest zijn eigen waarheid en die waarheid komt vooral neer op het bevredigen van persoonlijke behoeften. Het individu werd een consument en de vrije markt werd het walhalla.
[tekst gaat verder onder de foto]
Knullige selfie van Hart in het Parktheater in Eindhoven. Van links naar rechts: Wesley Maurix, Jos Kaldenhoven, Bram Hoogervorst, Mirjam van Esch en Laurens van Voorst.
De opbrengsten mogen er zijn: westerlingen, en daarbinnen vooral Nederlanders, behoren tot de gelukkigste en rijkste mensen ter wereld. Maar de prijs is hoog: de Aarde raakt uitgeput (minder biodiversiteit, klimaatverandering, vervuiling) en het individualisme ondermijnt de gemeenschapszin. Wijnberg, oprichter van het journalistiek platform De Correspondent, is ondanks die ontwikkeling optimistisch.
Hij stelt vast dat mensen doorgaans negatief denken over de mensheid, maar ondertussen ontzettend zorgzaam zijn. ‘Als we al het onbetaalde vrijwilligerswerk, waaronder mantelzorg, omrekenen naar minimumloon dan is het totaalbedrag daarvan bijna even groot als al het geld dat Nederlanders samen verdienen’, citeerde hij Correspondent-collega Lynn Berger.
Eenvoudig potlood
En dan heeft de mens ook nog eens een enorm talent voor samenwerking. ‘Er is geen enkel mens op Aarde die een iPhone kan maken. En toch hebben we die dingen. Het resultaat van samenwerking – aan de productie van een eenvoudig potlood komen al miljoenen mensen te pas.’
Eigenschap drie: mensen zijn het doorgaans en zelfs steeds vaker met elkaar eens. De sociale media met hun algoritmen stoken meningsverschillen graag op, zoals ook de traditionele media graag meningsverschillen uitvergroten – in werkelijkheid valt het allemaal enorm mee.
Ziedaar de ingrediënten voor een succesvolle toekomst. De vijf fractieleden hoorden het allemaal knikkend aan en daar hebben ze meerdere redenen voor.
Doorgeefluik
Allereerst is de fractie enthousiast doorgeefluik van optimistische, genuanceerde en wijze filosofen. Op deze site schreven we eerder al over het optimisme van Ralf Bodelier en Bart Brandsma. Begin dit jaar publiceerde Hart een serie met als belangrijkste boodschap dat het geweldig gaat.
Tegelijkertijd ziet Hart net als Wijnberg de keerzijde van de postmoderne tijd, zeg maar de ernstige bijwerkingen van het neoliberalisme. Het is de reden dat de fractie zich hard maakt voor het bestrijden van armoede, voor het aanmoedigen van gemeenschapszin en daarmee voor burgerparticipatie waarbij mensen met elkaar overleggen en voor duurzaamheid.
Hart-fractievoorzitter Mirjam van Esch vindt de avond een mooie aanloop naar de bijeenkomst die vandaag in De Blauwe Kei in Veghel wordt gehouden. Die is georganiseerd door de Vereniging Nederlandse Gemeenten en gaat over de polarisatie die op de loer zou liggen door woningtekorten, tekortschietende hulp, te weinig politie en de vermeende verharding van de samenleving.
