Onze jeugd: somber, eenzaam en bang

Jongeren zijn sinds de coronacrisis vaker somber, eenzaam en bang. De gemeente moet aan de slag, aldus ‘Jong van Hart’, de denktank van Hart over dit onderwerp.

Een online gehouden beeldvormende avond stond gisteren in het teken van de gespecialiseerde jeugdhulp, waaronder de dyslexiezorg in Meierijstad. Een avond die weinig mensen buiten de politiek hebben gevolgd, tien minuten na aanvang klapte de verbinding eruit. Dat werd later hersteld, maar of mensen dat geduld konden opbrengen om daarop te wachten is de vraag.

Hart publiceerde over de jeugdhulp en de dyslexiezorg al veelvuldig en daarbij komt dat ‘jeugd en corona’ wat ons betreft nu even urgenter is. Spijtig dat het daar niet over ging, stelde Mirjam van Esch van Hart aan het slot van de avond vast. Of het daar nog eens over kan gaan. Wethouder Menno Roozendaal (Jeugd, PvdA) antwoordde dat er in ieder geval een brief aan de raad over corona komt, inclusief een stuk over de jeugd. En mogelijk een aparte brief daarover. Doe dat laatste maar, vindt Hart.

Corona 

Het is nodig dat er nadrukkelijk aandacht is voor de jeugd tijdens de coronacrisis. Want het gaat slecht met de jeugd, zo blijkt uit tenminste drie verschillende landelijke onderzoeken. Daaruit blijkt dat jongeren amper ziek worden door corona, maar dat de beperkingen die bij de pandemie horen er stevig in hakken. Daar komt bij dat we van eerdere rampen en ingrijpende gebeurtenissen weten dat de impact jaren later nog merkbaar is.

Het is de reden dat Hart afgelopen juli al ‘Jong van Hart’ oprichtte, een informele, kleine denktank van jongeren, mensen van Hart en deskundigen en belangstellenden. ‘Jong van Hart’ pleit voor laagdrempelige, preventieve ondersteuning voor jongeren en jongvolwassenen om de psychische gevolgen van corona te voorkomen, verminderen of verhelpen.

Laat dat nou overeenkomen met een onlangs verschenen advies van het Nederlands Jeugdinstituut (Nji). Die organisatie stelt dat de gemeente kan investeren in zinnige vormen van vrijetijdsbesteding voor jongeren in coronatijd. Maar ook kan de mentale steun worden verbeterd en daar kunnen leeftijdsgenoten, ouders, vrijwilligers, jongerenwerkers en leerkrachten bij helpen.

Signaleren

Het is volgens het Nji zaak aan te sluiten bij bestaande netwerken en initiatieven en die te versterken. Vanzelfsprekend is het handig de omgevingen te vinden waar jongeren in deze tijd vertoeven. Thuis, online en vanwege corona in mindere mate op school en bij clubs. Met al deze maatregelen wordt, aldus het instituut, ‘de pedagogische basis’ versterkt.

En dan is er nog preventie. Of de beroepskrachten in de basisvoorzieningen en de zogeheten ‘eerste lijn’ (huisartsen) maar vooral alert willen zijn. Zij kunnen, als ze goed opletten, mentale problemen tijdig signaleren. Het helpt als de mensen van die voorzieningen goed samenwerken.

Gratis hulp

Het is verleidelijk om nieuwe initiatieven te beginnen, maar volgens het Nji is handiger om te versterken en uit te breiden wat er al bestaat en wat al werkt. ‘Investeer op korte termijn niet in het optuigen van een nieuwe aanpak en interventies.’

Wat weer wel kan: experimenten stimuleren die gericht zijn op het online aanbieden van hulp. Ook hier geldt: als er al zoiets bestaat, werk dat verder uit. Sowieso is het goed online hulp laagdrempelig en dus gratis aan te bieden. Richt je bij alle hulp vooral op jongeren uit gezinnen met een lage sociaaleconomische status – gezinnen waar het inkomen laag is, de opleiding van ouders beperkt en de taalvaardigheid niet groot. 

Vraag neemt af

Dan tot slot nog even over de gespecialiseerde jeugdhulp, waarover de bijeenkomst ging. Daarover is goed nieuws te melden. Of beter te herhalen, want Hart schreef al eerder dat Meierijstad hoort bij de minderheid van gemeenten die aan het rijksbudget genoeg heeft. Dat komt onder meer omdat de vraag naar dure gespecialiseerde hulp afneemt.

Eén van de mogelijke redenen is dat we hier best goed zijn in preventie, onder meer door het jeugd- en jongerenwerk. Maar, zo bekende een beleidsmedewerker van de gemeente, eigenlijk weten we niet wat de oorzaak van de daling is. Dat moest maar eens onderzocht worden, vindt Hart.

Over de jeugdzorg in Nederland

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor een deel van de jeugdzorg. Het gaat daarbij om opvoedingsproblemen, geestelijke gezondheidszorg, zorg bij lichamelijke en verstandelijke beperkingen, vervoer bij begeleiding en persoonlijke verzorging, kinderbescherming, jeugdreclassering, pleegzorg en gesloten jeugdzorg.

De zorg voor minderjarigen die 24 uur per dag zorg of toezicht nodig hebben valt onder de Wet Langdurige Zorg en is dus geen verantwoordelijkheid van gemeenten. Het gaat hierbij om jongeren met een ernstige beperking of met ernstige gedragsstoornissen.

Verder is er nog de ‘gewone’ lichamelijke gezondheidszorg. Die wordt betaald door ziektekostenverzekeraars en is vooral toegankelijk via de huisarts.

En o ja: vooral ouders en verzorgers zijn natuurlijk verantwoordelijk voor de zorg van en hulp aan kinderen en jongeren.

[1248]

Hieronder het advies van het Nederlands Jeugdinstituut.