Woont er nog een Rita in Boskant?  

Het bezit van de zaak is het einde van het vermaak. Dat oude gezegde lijkt op te gaan voor de kerk van de Heilige Rita in Boskant. Over een heilige, een pastoor op vakantie en ontkerkelijking. En of er nog een Rita in Boskant woont.

Elke jaar publiceert Hart op of rond Kerst een historische verhaal dat zich afspeelt in één van de dorpen in Meierijstad. Achtereenvolgens waren we in Sint-Oedenrode, Veghel en Erp. De  editie 2022 is voor Boskant.

73 inwoners

Dit verhaal begint ruim 1500 km en bijna 650 jaar hiervandaan. We nemen u mee naar het dorpje Roccaporena, ergens aan de voet van een berg in het midden van Italië. Het dorpje bestaat nog altijd en telt volgens Wikipedia 73 inwoners. Boskant is daarbij vergeleken een metropool.

Daar in Roccaporena wordt zo rond 1380 Rita geboren. Als kind weet ze al dat haar toekomst in het klooster ligt. Ze is diep onder de indruk van het lijden van Christus en wil haar leven daaraan wijden. Net zo lijden als hij, hoe christelijk zou dat zijn!

Wees voorzichtig met wat je wenst, zal later blijken.

Haar ouders willen niks van een nonnenbestaan weten en huwelijken haar uit aan een ruwe man, Ferdinando Maccini. Hij heeft driftbuien en woedeaanvallen en Rita  is daarvan het slachtoffer. Ze krijgt twee zonen die de gewelddadigheid van hun vader erven. Het leven van Rita was al geen pretje, maar wordt met drie bruten in huis alleen maar erger.

Vermoord

Het verhaal wil dat haar man uiteindelijk tot inkeer komt en zelfs om vergiffenis vraagt. Lang kan ze niet van die nieuwe situatie genieten, want Ferdinando wordt vermoord door een oude vijand. Die moordenaar slaat na zijn daad op de vlucht en heeft het lef om bij Rita onderdak te vragen.

Christelijk als ze is, stemt ze ermee in. Haar zonen zijn minder vergevingsgezin en zweren wraak. Dat is weer tot verdriet van Rita, die volgens de overlevering verzucht dat ze nog liever heeft dat God haar zonen tot zich neemt dan dat zij de man doden. U voelt hem al: God luistert en de zonen overlijden kort na elkaar.

Rita is ongeveer 27 als ze alsnog kloosterlinge wordt. Ze kost de augustinessen weinig, want leeft de rest van haar leven op water en brood. Tijdens een van haar, vast vele, gebeden steekt plots een stekel van de doornenkroon van Jezus in haar voorhoofd. Het litteken verdwijnt als ze de paus bezoekt en komt weer terug als ze weer thuis is in het klooster. Het moet niet gekker worden.

Rozen

Als haar sterven nabij lijkt, vraagt ze een familielid rozen voor haar te plukken. Wat gezien de tijd van het jaar, het is winter, een bespottelijk verzoek lijkt. Maar verdomd: de verwante ziet buiten het klooster rozen bloeien. Rita overlijdt trouwens als het al lang voorjaar is. Op 22 mei 1457. In 1900 wordt ze heilig verklaard.

We zouden dit u allemaal niet hebben verteld als de eerste pastoor van Boskant niet idolaat was geweest van Rita. Het is deze Augustijn Justinus Teurlings die tijdens een vakantie met zijn broer Cascia bezoekt, het stadje waar nog altijd het klooster staat waar Rita leefde.

[tekst gaat verder onder de afbeelding]

Gevonden in een internet-archief met bidprentjes.

Teurlings is al kapelaan van de Martinusparochie in Sint-Oedenrode, als hij in 1955 wordt benoemd tot bouwpastoor in Boskant. In dat dorp werd al in 1913 gepleit voor een eigen kerk. Pas 43 jaar later, in 1956, is de Ritakerk klaar.

Dankzij die naam ontvangt de kerk een klein metalen doosje met daarin een vermeend piepklein deel van een bot van Rita. Dankzij dat bezit wordt de kerk een bedevaartsoord: 22 mei, de sterfdag van de heilige, is de dag om naar Boskant te gaan en rozen mee te nemen.

Pastoor Broeke

Het bezit van de zaak is het einde van het vermaak. Eindelijk heeft Boskant een kerk en pakweg vijftien jaar later begint Nederland te ontkerkelijken. Pastoor Broeke, benoemd in 1984, doet nog zijn best met speciale missen in de meimaand. Met aanvankelijk trouwens best veel succes: in 1990 trekken er bijvoorbeeld bijna vierhonderd mensen naar Boskant.

Slechts 46 jaar na de oprichting van een eigen Boskantse parochie, fuseert de katholieke gemeente in 2010 met die van de Heilige Oda in Sint-Oedenrode. Vier jaar later wordt de kerk aan de eredienst onttrokken. Een kapel is er nog altijd, maar de kerk heet nu Rita Veste en is een complex met veertien appartementen.

Waar vroeger het altaar stond, zijn nu woningen met slaapkamers en een zolder te vinden. Een lichtstraat op het dak geeft zon- en daglicht en de glas-in-loodramen op de eerste verdieping houden de sfeer van de voormalige kerk vast. Sowieso is het kenmerkende uiterlijk van de kerk intact gebleven.

Op 22 mei 2019 komen in de kerk van Outer (België) 233 vrouwen samen met de naam Rita. Het brengt Hart tot de vraag of er nog Rita’s in Boskant wonen. We horen het graag.

Bronnen: Meertens Instituut, Bidprentjesarchief.nl, Woonmeij, Van Stiphout, Heiligen.net, BHIC en Wikipedia.