vrijdag
22 nov
Dit kerstverhaal is op 11 december bedacht tijdens de nazit van de laatste fractiebijeenkomst van Hart in 2023. Een verhaal over wat er zoal gebeurde dit jaar en met een warm uitzicht op wat komen gaat.
Het was in die dagen dat mannen, vrouwen en kinderen uit verre landen een veilig heenkomen zochten in gebieden zonder bommen en granaten, zonder ijzeren dictaturen en met minder racisme, seksisme en discriminatie.
Nederland zou al snel minder in trek raken. Asielzoekerscentra waren gesloten, Ter Apel was overvol en sinds de laatste verkiezingen was barmhartigheid een besmet woord geworden. Maar Yusuf en Maryam kwamen toch naar hier. Dit is hun verhaal.
Yusuf en Maryam kijken tv
Dat Yusuf en Maryam toch naar Nederland togen, was niet te danken aan Nederland. Het was te danken aan de Nederlandse Publieke Omroep, die nog net niet ten prooi was gevallen aan een mogelijk nieuw reactionair en kil kabinet. Daar bij de NPO zagen Yusuf en Maryam een burgemeester, een locatiemanager en een groenteboer. Die vertelden hoe in hun gemeente ontheemden wel een warm welkom kregen. Dankzij kleinschaligheid en veel Schijndelse vrijwilligers.
Daar moesten ze heen. Naar Meierijstad. En specifieker: naar Schijndel. Daar was het humaan.
De reis was bar geweest. Zeker voor Maryam, die al dan niet onbevlekt in verwachting was van het eerste kind van haar en Yusuf. Ze waren de zeereis op een gammel bootje al bijna vergeten, net als de tocht achterin een kille, donkere vrachtwagen. Want na vele weken waren ze in dat dorp waarover het op televisie was gegaan.
Yusuf en Maryam staan voor een gesloten balie
Het viel nog niet mee om onderdak te vinden. Zo spraken ze een aardige mevrouw die best een kamer van haar huurhuis wilde verhuren. ‘Maar ik mag niet onderverhuren. Nog los van wat er gebeurt als ik de huuropbrengsten eerlijk opgeef.’
Ze opperde Yusuf en Maryam om naar Vught of Den Bosch te gaan. ‘Daar mag onderhuur wel en mogen verhuurders de opbrengsten houden. Daar doen ze mee met Onder De Pannen. Hier in Meierijstad wil de wethouder er pas mee beginnen als de Bossche PvdA-wethouder alle roem heeft gekregen voor het idee dat er maar te krijgen is. Sorry.’
Gelukkig was er in het centrum van het dorp plek in het voormalig gemeentehuis. Ze werden warm welkom geheten door Joshua, de locatiemanager daar. ‘Maar u moet u wel melden bij de balie van Burgerzaken. Dat is verplicht.’ Toen het stel verbaasd keek, probeerde Joshua het uit te leggen: ‘Zie het al een volkstelling. Maar dit keer hoeft u niet helemaal naar Bethlehem, maar naar de gemeentelijke balie’.
Dat ze zo verbaasd keken was echter omdat Yusuf en Maryam maar weinig begrepen van een balie en van Burgerzaken. Een vrijwilligster bood uitkomst. ‘Dat is hiernaast, in het RAADhuis.’ Waarom de dame dat RAAD in hoofdletters uitsprak, vroeg Maryam. ‘Dat is de huisstijl van de gemeente’, zei de vrijwilligster en bood haar arm aan. ‘Leun maar op mij, hoogzwangere dame. Dan gaan we samen naar de balie.’ Yusuf liep ook mee.
De balie was dicht. Er hing een briefje op de deur. ‘We zijn dicht tot misschien wel 1 december 2024. Wie zal het zeggen. U moet naar Veghel.’ En daaronder, handgeschreven: ‘Voor zakken voor het plastic afval moet u ook elders zijn. En omdat Burgerzaken er niet meer is, sluit de bieb op vrijdagavond ook. Fijne feestdagen!’ Daaronder het logo van de gemeente Meierijstad en een wat raadselachtig zinnetje over dromen, durven en doen.
Waar of Veghel was, vroeg Maryam. ‘Aan de andere kant van het kanaal. En nee, ik ga niet mee. Ik heb het de gemeente laten weten: als de gemeentelijke balie hier in Schijndel sluit, ga ik echt niet met asielzoekers mee naar Veghel. Dat is me te ver.’ Yusuf zei dat het wat kribbig klonk en Maryam verstond kribbe. ‘Dat kan ons kindeke wel gebruiken’, zei ze blij.
Bij de VVV zouden ze wel weten waar Veghel was, dacht de vrijwilligster. En zo kwamen ze bij het Jan Heestershuis terecht. Daar waren ook al vrijwilligers. Maar geen VVV. ‘Die is verhuisd naar het RAADhuis’, mokte een dame. ‘Dat is bedacht om het hier minder druk te maken. Want dan kan de gemeente alle kunst hier weghalen en verplaatsen naar een plek die dan Museum Meierstad gaat heten.’
Het had geen zin om weer naar het RAADhuis te gaan. De balie was daar dicht en sowieso waren er geen dames en heren die onbetaald toeristische informatie gaven, zoals in het Jan Heestershuis. De VVV daar was vervangen door een rekje met folders. Dat rekje heette TIP, Toeristisch Informatiepunt. Geen enkel foldertje ging over een volkstelling of Burgerzaken.
Yusuf en Maryam zien een ster
Yusuf maakte die avond een maaltijd met door Ton Kanters geleverde groenten en zei dat Maryam en hij na het eten vroeg naar bed moesten. Want morgen zouden ze naar Veghel gaan. Maryam stelde voor die avond al de reis aan te vangen, want ze had gehoord dat het een zware voettocht zou zijn.
Ze had sowieso de reis graag op de rug van een ezel gemaakt, zoals een bijna-naamgenote ooit had gedaan. Maar de politiek was met reces en dus was er nergens een ezel te vinden.
Maryam had gelijk over die zware reis. Het begon al met de vraag welke kant ze op moesten. Yusuf wist van een oud verhaal dat er een ster aan de donkere hemel zou staan en dat ze die ster moesten volgen.
En verdomd, die ster zagen ze.
Een fel licht scheen vanuit het oosten. ‘Daar moeten we heen’, wist Yusuf. Maryam knikte en samen liepen ze die kant op. Het begin verliep voorspoedig. Maar toen moesten ze de diepte in van een angstwekkende tunnel. Door de donkerte zagen ze de schilderingen op de tunnelwand niet, maar ook zonder dat was het allemaal al eng genoeg. De helling was scherp en stijl en er kwamen hen fietsers met en zonder licht tegemoet – een enkeling kon het stuur maar amper in bedwang houden.
‘Dit is de Bartentunnel’, wist Yusuf. ‘Als we die gehad hebben, dan is het gevaarlijkste deel van de tocht achter de rug.’
De ster scheen alsmaar feller en dat leek goed nieuws. Tot ze de bron van het licht hadden gevonden en vaststelden dat het geen ster was, maar een reclamemast*. Pal aan de snelweg A50 en het hele dorp Eerde verlichtend. Maryam las de letters op het enorme scherm en vroeg zich hardop af of BAS de afkorting was voor Burgerzaken Aan Stadhuisplein.
Yusuf en Maryam rusten uit op een bankje
Yusuf zei dat Maryam vast gelijk had. Al was het wel wat raar. Meierijstad bestond uit enkel dorpen en dus kon daar eigenlijk geen Stadhuisplein zijn. ‘Want er is hier geen stad.’
‘En toch is het zo’, wees Maryam op een plattegrond. Ze moesten dus naar Veghel. Veghel lag aan de andere kant van een breed water. Yusuf dacht even dat het de Rode Zee was en dat iemand uit het Oude Testament het water moest splijten. Maar Maryam schudde haar hoofd en zei dat het helemaal de Rode Zee niet was. ‘Het is de Zuid-Willemsvaart’, zei ze, kijkend op haar kaartje.
‘Dan zitten we fout.’ Yusuf wist het zeker. ‘We moeten naar het Wilhelminakanaal. Echt waar. Ik las het op internet. De Steeg is een straat die loopt van Schijndel tot aan het Wilhelminakanaal.’ Waarop Maryam dat kanaal op haar kaart vond en zocht. ‘Dat is idioot ver. Ik kan niet helemaal voorbij Beek en ook nog eens Donk, hoogzwanger als ik ben.’
Ze zagen een bankje en ploften daarop neer. ‘Ik zie het niet meer zitten’, zei Maryam. Ze had tranen in haar ogen. ‘Misschien moesten we er samen maar uitstappen.’ Dat was het moment dat Yusuf de plaquette op het bankje zag. Iets met zelfmoordpreventie. ‘We moeten 113 bellen’, zei hij.
Aan de andere kant van de lijn was een man die hen bemoedigend toesprak. Hij zei dat ze door moesten, naar Veghel. Dat Veghel echt beter was dan Aleppo. ‘Er komen daar heel veel nieuwe schoolgebouwen, er komen nieuwe woonwijken, Leefgoed, De Noordkade – allemaal dingen die ze in Aleppo, Schijndel en Rooi niet hebben en nooit krijgen.’
Yusuf en Maryam zagen het dankzij die peptalk weer zitten en stonden op. Wat niet meeviel, het bankje was gemaakt van lindebomen uit de Deken Baekersstraat in Schijndel – de honingdauw plakte aan hun konten. Maar uiteindelijk lukte het om ervan los te komen en strompelden ze verder. Naar Veghel.
Yusuf en Maryam keren om
Daar was Burgerzaken wel open en schreef het stel zich in. Maryam zei dat ze moe was en vroeg of ze in Veghel konden blijven. Of er hier ergens een herberg was met plaats voor hen. ‘Helaas’, zei de dame van Burgerzaken. ‘Het silotel zou een plek zijn, maar die komt er niet. Iets met gebrek aan parkeerplaatsen. Voor Oekraïners hebben we wel onderdak. Maar andere vluchtelingen moeten toch echt naar Rooi of Schijndel, die willen we hier in de hoofdstad van Meierijstad niet.’
En zo sjokte het stel terug. Voorbij de ster die een reclamemast was, over het Wilhelminakanaal dat de Zuid-Willemsvaart was, door de mislukte Bartentunnel en naar de Markt. Daar stond de deur open. Of er ergens anders in Meierijstad of zelfs Nederland een in het centrum gelegen marktplein was te bedenken waar asielzoekers zonder enig gesputter welkom waren, vroegen Yusuf en Maryam zich af.
Nee.
Maar dat antwoord deerde hen niet. Want hier was het warm en veilig. En daar kon geen letterlijk misplaatste reclamemast, geen oenige fietstunnel, geen potsierlijk naar een stadhuis vernoemd plein, geen honingdauw in bomen, geen rucksichtslos gesloten balies en geen poging tot Museum Meierijstad wat aan veranderen.
‘Het gaat met ons helemaal goed komen’, zei Yusuf in het kleine kamertje van dat voormalige gemeentehuis. Maryam knikte en zei dat de weeën begonnen.
* Toen dit verhaal werd geschreven wist Hart nog niet dat BAS af zou zien van dat mallotige idee van een reclamemast.
